België in kaart: de evolutie van het landschap in drie eeuwen cartografie
Beyaert, M.; Antrop, M.; De Maeyer, Ph.; Vandermotten, C.; Billen, C.; Decroly, J.-M.; Neuray, C.; Ongena, T.; Queriat, S.; Van den Steen, I.; Wayens, B. (2006). België in kaart: de evolutie van het landschap in drie eeuwen cartografie. Lannoo/Nationaal Geografisch Instituut: Tielt. ISBN 978-90-209-6816-3. 248 pp.
|
|
| Keywords |
Cartography
Historical account
Topographic features > Landforms
Belgium [Marine Regions]
|
| Authors | | Top |
- Beyaert, M.
- Antrop, M., more
- De Maeyer, Ph., more
- Vandermotten, C.
|
- Billen, C.
- Decroly, J.-M.
- Neuray, C.
- Ongena, T.
|
- Queriat, S.
- Van den Steen, I.
- Wayens, B.
|
| Abstract |
Een onmisbaar naslagwerk voor alle liefhebbers van oude kaarten en de geschiedenis van België. Door de eeuwen heen is ons landschap fel veranderd: steden breidden uit, rivieren werden gekanaliseerd, het spinnenweb van wegen drong door tot in de kleinste uithoeken van ons land... Die evoluties kun je het beste aanschouwelijk maken door oude kaarten en oude foto's met elkaar te vergelijken. In dit boek worden systematisch kaartfragmenten opgenomen uit de 18de eeuw (de Kabinetskaart van graaf Ferraris), de 19de eeuw (de kaart van Philippe Vander Maelen en de eerste topografische kaarten van het Dépôt de la Guerre et de la Topographie) en de 20ste eeuw (de actuele topografische kaarten van het NGI). Speciaal voor dit boek werd meer dan een jaar archiefwerk verricht. Hoe is ons landschap veranderd? Wanneer zijn die evoluties er gekomen? Wat is wél intact gebleven? De voorbije drie eeuwen is ons landschap ingrijpend veranderd. De mozaïek van groene landerijen, akkers en bossen werd in nauwelijks 250 jaar omgevormd tot een land waarin het netwerk van auto-, spoor- en waterwegen steeds dichter werd. Het aanzicht van de rurale gebieden veranderde. Rivieren werden gekanaliseerd. Kleine woonkernen sloten zich aaneen en steden breidden stelselmatig uit. In dit boek brengen enkele van de meest ervaren landschapsgeografen van België de belangrijkste evoluties in beeld door oude én nieuwe kaarten, gravures en foto's met elkaar te vergelijken en te becommentariëren. De ontwikkelingen in het rurale, stedelijke, industriële en toeristische landschap komen tot leven door een systematische vergelijking van de kabinetskaart van graaf de Ferraris (18de eeuw), de kaart van Philippe Vandermaelen, de eerste topografische kaarten van het Krijgs- en Topografisch Depot (beide 19de eeuw) met de meer actuele kaarten en luchtfoto's van het Nationaal Geografisch Instituut (20ste eeuw). Deze series worden aangevuld met talrijke andere uitzonderlijke kaartfragmenten. Om dit unieke, vaak nooit eerder gepubliceerde cartografische en fotografische materiaal te verzamelen, werd meer dan een jaar archiefwerk verricht in binnen- en buitenland. Het Nationaal Geografisch Instituut nam hiervoor het initiatief in het kader van zijn 175-jarig bestaan, in samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek van België, de Université Libre de Bruxelles, de Universiteit Gent, de Koninklijke Militaire School en de Société royale belge de Géographie. Hoe kun je de evolutie van onze geschiedenis immers beter duiden dan aan de hand van oude en nieuwe kaarten? Zo verschijnt op de topografische kaart van Jalhay uit de jaren 1870 het eikenbladvormige stuwmeer van de Gileppe, gecreëerd om de zoetwatervoorziening van de textielnijverheid in Verviers te verzekeren. Op de topografische kaarten van tussen de twee wereldoorlogen zien we rond de steden sociale woonwijken opduiken zoals de tuinwijken rond Brussel en de Kempische mijnsteden. Maar ook op de meest recente kaarten zien we veranderingen: naast de Zillebeekvijver in Ieper, die sinds 1295 vrijwel onveranderd is gebleven, tonen de kaarten van 2000 nu ook een nieuw wachtbekken, de Verdronken Weide. Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit de overvloedige schat aan historische informatie die in dit boek werd samengebracht. |
|
